Navigasyon cihazlarının hayatı kolaylaştırdığına dair önemli değerlendirmeler yapılmasına rağmen, uzmanlar beynin sağlığı üzerindeki olumsuz etkilerini de ortaya koyuyor.
Uzman Ergoterapist Ebru Şirin Kefal, sürekli navigasyon kullanmanın bireylerin yön bulma yetisini zayıflatabileceğini ifade etti. Kefal, "Navigasyon cihazlarının sürekli kullanımı, kişilerin yeni mekânsal bilgileri öğrenme ve hatırlama becerilerini etkileyebilir. Çünkü bu cihazlar, kullanıcıların yerlerini hatırlama veya yol tarif etme ihtiyacını azaltarak her şeyi yapay bir beyne devretmelerine neden oluyor." dedi. Ayrıca, güven duygusu sağlama ve stresi azaltma açısında faydalı olabileceğini de belirtti. Ancak, beyin sağlığını korumak ve zihinsel aktiviteleri aktif tutmanın önemini vurguladı.
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi’nden Uzman Ergoterapist Ebru Şirin Kefal, navigasyon kullanmanın beyni nasıl etkilediği üzerine önemli açıklamalarda bulundu.
Beynimiz doğası gereği dünyayı haritalıyor
Kefal, beynin navigasyon yeteneğinden bahsederek, "Dünyamızı sürekli haritalarız. Binlerce yıl böyle olmuştur ve hayvanlar için mekânsal haritalama hayatta kalmak için esastır. Bu yetenek, beynimizin doğal yapısında gelişmiştir." ifadelerini kullandı. Beynin mekânsal haritalama yeteneğinin nasıl işlediğine dair yapılan beyin görüntüleme araştırmalarının önemli olduğunu dile getirdi. "Araştırmalar hipokampusun yerel mekansal haritalar oluşturarak insanların çevrelerinde nasıl gezindiklerini desteklediğini göstermektedir." şeklinde ekledi.
Mekansal hafızamızla yön buluyoruz
Nobel Ödülü sahibi araştırmacıların, "ızgara hücreleri" olarak bilinen özel nöronların insanların konumlarını takip ettiğini keşfettiklerini belirten Kefal, "Bu hücreler bireylerin iç haritalarını oluşturmasına yardımcı olur." dedi. Ayrıca, entorinal korteksin mekânsal bilginin işlendiği önemli bir bölge olduğunu da vurguladı. Bu bölge, mekansal hafızayı etkileme açısından kritik bir yere sahip olduğunu söyledi.
Beynin navigasyonunda Retrosplenial alan
Kefal, Retrosplenial alanın (RSA) beyindeki limbik sistemin bir parçası olduğunu ve navigasyon süreçlerinde önemli bir rol oynadığını aktardı. "RSA, mekansal bilgiyi işleyerek çevresel haritaların oluşturulmasına yardımcı olur. Bu bölge, yer hafızası ile sıkı bir ilişkiye sahiptir." diye ekledi. Ayrıca, RSA'nın işlevlerinin kaybının navigasyon becerilerinin azalmasına yol açabileceğini belirtti.
Sürekli navigasyon cihazı kullanımı etkileyebilir!
Sürekli navigasyon cihazı kullanımının beynin yapısında değişikliklere yol açabileceğine dikkat çeken Uzman Ergoterapist Ebru Şirin Kefal, "Eğer kişiler sürekli navigasyon cihazları kullanıyorsa, içsel mekânsal harita oluşturmada zayıflama görülebilir." dedi. Bazı araştırmaların, bu tür cihazları kullanan bireylerde beyindeki gri madde hacminde değişiklikler gözlemlediğini de açıkladı.
Doğru yol bulmak güven hissini artırabilir
Navigasyon sistemlerinin sürücülere doğru yolları bulmalarında yardımcı olduğunu ifade eden Kefal, bilinmeyen alanlarda daha az kaygı duyarak kendilerini güvende hissettiklerini belirtti. "Bu sistemler, trafik bilgilerini sağlayarak kullanıcıların trafik sıkışıklıklarından kaçınmalarına yardımcı olabilir." dedi.
Navigasyon sistemleri anksiyeteye neden olabilir!
Navigasyon cihazlarına aşırı bağlılığın olası olumsuz etkilerini de konuşan Kefal, "Sürücülerin tamamen navigasyon sistemlerine bağımlı hale gelmesi, trafik kurallarını göz ardı etmelerine neden olabilir." diyerek, bu tür cihazların hatalı yönlendirmelerinin sürücülerde stres ve anksiyete yaratabileceğini belirtti.
