Yanıkların tedavisinde zamanında müdahalenin hayat kurtarıcı olduğuna dikkat çeken İstanbul Atlas Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp Ana Bilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Fatma Çakmak, yanık vakaları ile ilgili bazı önemli noktaları paylaştı.
Yanık alanının korunmasının büyük önem taşıdığını vurgulayan Çakmak, yanık bölgenin temiz bir gazlı bez ya da ince bir kumaşla kapatılması gerektiğini belirtti. Ayrıca, hastanın üzerindeki sıkı giysi ve takıların çıkarılması gerektiğini ifade etti. Sıvı kaybına dikkat edilmesi gerektiğini aktaran Çakmak, "Hastaya bilinci açıksa bol su içirilmelidir. Ancak kusma varsa, sıvı verilmemelidir. Şok belirtileri izlenmelidir. Hızlı nabız, solgunluk ya da sersemlik görülürse, hasta yatırılıp ayakları hafif yukarı kaldırılmalıdır." şeklinde önerilerde bulundu.
Yanıkların cildin etkilenme düzeyine göre üç derecede incelendiğini belirten Çakmak, birinci derece yanıkların yüzeysel olduğunu, ciltte kızarma ve hafif bir yanma hissi ile seyrettiğini ifade etti. İkinci derece yanıklar ise cildin daha derin tabakalarını etkileyerek su toplanması ve şiddetli ağrı ile karakterize olur. Bu yanıklar, vücudun yüzde 20’sinden fazlasını kapsadığında ciddi sorunlara yol açabileceği uyarısını yaptı.
Üçüncü derece yanıkların ise en tehlikeli yanıklar olduğuna dikkat çeken Çakmak, "Bu durumda cildin tamamı ve alttaki dokular hasar görür. Sinirlerin zarar görmesi nedeniyle bazen yanık bölgesinde ağrı hissedilmeyebilir. Üçüncü derece yanıklar vücudun yüzde 10’unu aştığında hayati risk oluşturur." dedi. Özellikle çocuklar ve yaşlılar gibi hassas gruplarda daha küçük oranların bile tehlikeli olabileceğini belirtti.
Küçük çapta yanıkların ilk yardımının yanığın ilerlemesini önlemek ve hasarı hafifletmek için son derece önemli olduğunu vurgulayan Doç. Dr. Fatma Çakmak, şu tavsiyeleri sıraladı:
1. Yanık alanını soğutun: Hemen soğuk suyun altında 10-20 dakika bekletin. Ancak su buz gibi olmamalıdır. Bu, cildin daha fazla zarar görmesini engeller.
2. Bölgeyi temiz tutun: Yanığı nazikçe kurulayın ve steril bir gazlı bezle örtün.
3. Yanığın üzerine bir şey uygulamayın: Diş macunu ya da benzeri maddeler uygulamayın, bu enfeksiyon riskini artırabilir.
4. Su toplamış kabarcıkları patlatmayın: Bu, enfeksiyon ve iyileşme sorunlarına yol açabilir.
Yanık alan korunmalı, sıkı giysi ve takılar çıkarılmalıdır.
Çakmak, bir sağlık kuruluşuna ulaşana kadar dikkat edilmesi gerekenlere de vurgu yaptı. Yanık alanın korunmasının önemini yineleyen Çakmak, sıkı giysilerin ve takıların çıkarılması gerektiğini ifade etti. Ayrıca, "Yanık alanı temiz bir gazlı bez ya da ince bir kumaşla kapatın. Yanığın etrafı şişerse bu eşyalar kan dolaşımını engelleyebilir. Ağrıyı kontrol edin, parasetamol ya da ibuprofen gibi etken madde içeren bir ağrı kesici alınabilir." açıklamasında bulundu.
Yanık vakalarını önlemek için alınabilecek önlemleri de sıralayan Doç. Dr. Fatma Çakmak, dikkat edilmesi gereken noktaları şöyle özetledi:
Mutfak için önlemler: Ocakta yemek yaparken tencere saplarını içe doğru çevirin ve çocuklardan uzak tutun.
Sıcak sıvılar: Çay, kahve gibi içecekleri dökülmeyecek şekilde taşıyın.
Yangın dedektörü ve yangın merdivenleri: Evde, ofiste mutlaka yangın dedektörleri bulundurup çalıştığından emin olun. Yangın merdivenlerinin kapıları kolayca açılabilecek şekilde olmalı ve önünde eşya bulunmamalıdır.
Yangın tahliye planı: Bulunduğunuz yerde önceden mutlaka bir yangın tahliye planı hazırlamış olmalısınız.
Elektrikli cihazlar: Ütü ve ısıtıcı gibi cihazları kullanım sonrasında kapatın. Elektriksel altyapının sağlam olduğundan emin olun.
Kimyasallar: Temizlik maddelerini çocuklardan uzak ve kapakları sıkı kapanmış bir yerde saklayın.
Sonuç olarak, Doç. Dr. Fatma Çakmak, yanıkların tedavisinde zamanında müdahalenin hayati önem taşıdığını belirterek, "Basit yanıklar için evde ilk yardım yeterli olabilirken, daha ciddi yanıklarda mutlaka bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Unutmayın, her evde temel ilk yardım malzemeleri bulunmalı ve bu konuda bilgi sahibi olunmalıdır." şeklinde konuştu.
