Tiroid Bezi ve Sağlık Üzerindeki Etkileri
Boynun ön kısmında yer alan ve kelebek şeklinde bir görünüme sahip olan tiroid bezi, vücudun metabolizmasını, büyümesini ve gelişmesini düzenleyen hormonlar üretmektedir. Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Ali Uğur Emre, tiroid hastalıklarının kadınlarda 5-10 kat daha fazla görüldüğünü belirtti. Tiroid hastalıklarının oluşumunda genetik faktörlerin etkisinin az olsa da, bu rahatsızlıklara sahip aile bireyleri bulunan kişilerde, 40 yaş üstü bireylerde ve bağışıklık sistemi hastalıkları olanlarda tiroid ile ilgili sağlık problemlerinin daha sık görüldüğü ifade edildi.
Tiroid hastalıklarının belirtilerinin değişiklik gösterdiğini belirten Prof. Dr. Emre, tiroid bezinin aşırı çalışması durumunun kalp çarpıntısı, aşırı terleme, sıcak basması, anksiyete, uyku sorunları, titreme, adet düzensizlikleri ve hızlı bağırsak hareketleri gibi durumlarla kendini gösterebileceğini söyledi. Buna karşın, tiroid bezinin az çalışması ise kilo artışı, halsizlik, depresyon, cilt kuruluğu, kabızlık ve ses kısıklığı gibi belirtilerle ortaya çıkabiliyor. Ayrıca, tiroid bezinin iltihaplanması boyun ağrısına ya da boyun hassasiyetine yol açarken, nodül ya da guatr bulgularının varlığında da boyunda şişlik, nefes darlığı, yutma güçlüğü, ses değişimi ve ağrı gibi durumlar yaşanabiliyor.
Tiroid Kanseri ve Guatr Tedavisinde Cerrahi İhtiyacı
Tiroid rahatsızlıklarının önemli bir kısmında cerrahinin gereksiz olduğu belirtildi. Ancak, biyopsi ile tanı konulmuş tiroid kanseri veya şüpheli durumlarda tiroid bezinin tamamı ya da bir kısmının alınması gerektiği ifade edildi. Kanser durumunda büyük ve semptomatik guatrlarda, Graves hastalığı veya toksik nodül hastalığı gibi hipertiroidi yaratan durumlarda cerrahi müdahale uygulanabilecektir. Cerrahi tedavinin kapsamı, tiroid hastalığının niteliğine, tipine ve yaygınlığına bağlı olarak değişkenlik gösterebilir.
Ses Kısıklığı ve İyileşme Süreci
Tiroid cerrahisi sonrası geçici ses kısıklığı oranı yüzde 1-10 arasında değişirken, kalıcı ses kısıklığı oranı ise yüzde 1 civarındadır. Prof. Dr. Emre, deneyimli cerrahların ve sinir monitörizasyon sistemlerinin kullanılmasıyla ses kısıklığı riskinin azaltılabileceğini belirtti. Daha önce tiroid ameliyatı geçiren hastaların, ilk operasyondan sonra tekrar cerrahi işlem yapılması durumunda ses kısıklığı olasılığının daha yüksek olduğunu vurguladı. Ayrıca, cerrahiden sonra oluşabilecek kalsiyum eksikliğinin tedavi gerektirebileceği ifade edildi.
Tiroid cerrahisi sırasında ve sonrasında karşılaşılabilecek başlıca komplikasyonlar arasında kanama, ses kısıklığı ve kalsiyum eksikliği bulunmaktadır. Kalsiyum eksikliğinin, vücuttaki kalsiyum seviyelerini kontrol eden paratiroid bezlerinin cerrahi sırasında etkilenmesinden kaynaklanabileceği belirtildi. Tiroid bezinin yakınında bulunan sinirlerin zarar görmesi de geçici ya da kalıcı ses kısıklığına neden olabilir ancak bu durum genellikle 6 ay içerisinde normale dönebilir.
Ameliyat Sonrası İyileşme Süreci
Tiroid cerrahisi öncesinde özel bir hazırlığa gerek olmadığını belirten Prof. Dr. Emre, operasyon öncesinde, daha önce tiroid bölgesinde cerrahi geçiren hastaların ses teli fonksiyonlarının değerlendirilmesini önerdi. Hastaların genellikle ameliyattan sonraki 10 gün içinde normal yaşamlarına dönecek duruma geldikleri bilgisi verildi. Cerrahi sonrasında yaranın iz oluşumunu azaltmak için doğrudan güneş ışığından kaçınılması gerektiği de aktarıldı. Ameliyattan 6-8 hafta sonra yapılan kan tahlilleriyle hareket serbestliğinin erkenden kazanılabilmesi için boyun egzersizlerinin uygulanması önemli bir faktördür. Son olarak, ilerleyen dönemlerde yıllık ultrason ve kan testleri ile hastaların takibi yapılmalıdır.
